Lachen met Lef

Provoceren tijdens de vakantie

Hier in Amsterdam zijn de scholen begonnen en de meeste vrienden zijn terug van vakantie. Tijd voor reflectie op de ondervonden en aangegane provocaties op je vakantie. Dat kan denk ik niet zonder eerst iets over het begrip `provoceren´uit te leggen. Zelf gebruik ik de term en de bezigheid provoceren zoals de provocatieve coaches het gebruiken: met warmte en humor de ander uitdagen. Nu weet ik ook wel dat er verschillende varianten zijn van wat mensen onder provocatief verstaan door elkaar gebruikt worden.

Varianten van `provocatief´

- de pseudo-variant: gewoon je bek een douw geven en dan zeggen dat je het leuk bedoelde: `Ik was toch gewoon provocatief, dat moet toch van je?´. (Of erger nog: beweren dat de toehoorder geen gevoel voor humor heeft). Zorgt voor veel problemen, zeker als de toehoorder een kort lontje heeft en niet zijn/haar bek een douw geeft maar gewoon jou een klap. Je maakt er ook geen vrienden mee

- de smalle variant: bewust uitdagen, maar zonder je te bekommeren om warmte en met humor die lang niet door iedereen begrepen wordt. Laat staan gewaardeerd. Het doel is om aandacht te krijgen, een discussie op gang te brengen of gewoon om te klieren. Voorbeelden zijn wijlen van Theo van Gogh en de site Geenstijl. Jazeker kun je er aandacht mee krijgen, een schandaal mee veroorzaken en een maatschappelijke discussie bewerkstelligen. als je tenminste het platform hebt. Alleen een blog op Mindz gaat niet veel helpen. (Tenzij iedereeen er dan weer over gaat twitteren.)

- de brede variant: uitdagen met warmte en humor. Om dat te kunnen doen is het wel handig je gesprekspartner te kunnen zien. Anders weet je niet of je provocatie aankomt. Dat wil zeggen: de ander is verward, not amused, of juist wel amused, geïrriteerd maar wil nog steeds wel met je praten. De band is er nog. Je daagt de ander uit in zijn/haar kracht te gaan staan.

Provoceren om te dienen

De brede variant gebruiken coaches, therapeuten, trainers, adviseurs en wie weet ook jij om de ander te helpen. Ja, ja, provoceren is dienen! Je doet het als je merkt dat de ander (je klant) zichzelf vastzet. Bijvoorbeeld door enorm te mutsen (aan de ene kant, aan de andere kant, aan de ene kant, aan de andere kant), of door er een totaal onrealistisch zelfbeeld erop na te houden. Zo krijg ik regelmatig klanten in coaching die graag adrem en dominant willen worden terwijl ze niets van dat gedag laten zien en niet in hun genen lijken te hebben.

Goed, dat was de PR voor provocatief coachen (lees voor meer informatie dit artikel ), maar nu terug naar je vakantie. Als je weg bent geweest is het je hopelijk opgevallen dat mensen in je vakantiebestemming zich net iets anders gedragen dan bij je thuis.

SCHREEUWEN in Spanje HELPT!

Zo herinner me ik nog die keer dat ik tijdens een fietsvakantie in Spanje fietspech kreeg. Gelukkig wel in de buurt van een behoorlijk grote plaats. Op mijn keurige Nederlandse manier, vroeg ik verschillende fietsenmakers of ze me konden helpen, maar steeds hadden ze geen tijd en waren ze enorm vaag over wanneer ze dan wel tijd hadden. (Misschien volgende week).

Als je op fietsvakantie bent telt iedere dag. Bij de vierde fietsenmaker was ik er klaar mee. Ik liep met mijn kapotte fiets op de ingang af en zag de eigenaar al nee schudden met het hoofd. HOEZO NEE, gilde ik in het Nederlands. Ik ben hier verdomme op vakantie, mijn fiets is kapot en niemand wil me helpen maar ik neem er geen genoegen mee. Je moet me helpen! Ondertussen wierp ik mijn handen in de lucht, wees naar mijn kapotte derailleur en wees dreigend en toch ook smekend naar hem. Ik had toch niks meer te verliezen. (En ik zweer je: dit doe ik anders NOOIT!)

Een wonder voltrok zich. De man zette een verontschuldigend gezicht op, wenkte me bij hem te komen. maakte duidelijk dat hij geen tijd had. Ik hapte al naar adem voor een nieuwe tirade, maar hij maakte een geruststellend gebaar en gaf aan dat hij iemand zou bellen die vandaag nog de fiets kon repareren. Warempel, hij deed het, warempel het lukte! Binnen twee uur was mijn fiets gemaakt.Ik heb geleerd: schreeuwen (oké, heftig praten en gesticuleren) kan heel goed werken en wordt in zuidelijke landen normaal gevonden. Waar het door ons als een teken van hysterie danwel onbeleefdheid wordt gezien, is het daar de manier om duidelijk te maken dat je het meent.

Heb ik geprovoceerd, mijn fietsenmaker uitgedaagd? In mijn eigen ogen wel. Nee, niet in de brede zin, ik ben tenslotte ook maar een mens. Niet met humor, maar wel met enige warmte. Hij was mijn laatste hoop en heb hem als toekomstig redder behandeld. Maar eerlijk gezegd heb ik vooral mezelf geprovoceerd: uitgedaagd in mijn kracht te staan en niet bescheiden te blijven afwachten toe iemand ooit eens tijd voor mijn fiets zou hebben.

Het provocatieve zat voor mij in het overdrijven. Het voelde namelijk best hysterisch aan om zo te schreeuwen. Wel lekker ook trouwens.

Laat nou net overdrijven een van de belangrijkste provocatieve vaardigheden zijn!

De reflectievraag!
Aan jou de vraag:

• wanneer voelde jij je geprovoceerd op vakantie? Ik ben op zoek naar culturele verschillen. Wat was je reactie?
• wanneer heb jij zelf geprovoceerd? Misschien zelfs wel zonder dat je je er bewust van was. Wat was je reactie?

Cultuurverschillen

Zou het verschil maken of je Nederlanders provoceert of pak hem beet Italianen? Ik heb het voor u uitgeprobeerd! Ik heb een miniworkshop gegeven voor Italiaanse gasten die aan het uitwisselen waren in het onderwijs. Na een bezoek aan de koopgoot in Rotterdam kwamen ze moe en hongerig aan bij de workshop. Een Ierse tolk die in Italie woonde zorgde er voor dat we elkaar verstonden. Vol verve vertelde ik over provocatief coachen, Frank Farrelly en het belang voor onderwijs. Blanco keken ze me aan. Op mijn vraag of het duidelijk was zeiden ze beleefd ja. Goed zei ik, tijd voor de eerste oefening. Verbluft keken ze me aan: oefenen?? Pffff, nou vooruit dan. De eerste oefening was het probleem ontkennen. Na wat heen en weer vertaal was ze de oefening duidelijk en gingen ze aan de slag. Serieus, af en toe met een lachje. Twee Nederlandse gasten, die ook meededen gingen voortvarend de problemen ontkennen en meldden al snel dat het lastig was veel argumenten te bedenken waarom het goed was dat die ander zijn probleem houdt. Mmm, een gebruikelijke reactie. De Italianen waren ondertussen wel wat aan het bespreken, maar vooral serieus. De tolk vertaalde dat ze het lastig vonden de oefening te doen omdat ze elkaar zo goed kennen. Ja, dat kon ik me voorstellen. Dus heb ik een non-verbale oefening gedaan (overdrijven van gedrag) die ze met de Nederlanders konden doen. Oei, dat was ook raar! Maar eerlijk gezegd, dat is provoceren vaak ook. Wat opviel is dat de Italianen met een zeer serieus gezicht de oefening aan het doen waren. Ik kreeg de indruk dat het doen van oefeningen niet heel gewoon voor ze was.
Na afloop kreeg ik warme omhelzingen van de Italianen. De Nederlanders gaven me hartelijk een hand. Ja, dat zijn natuurlijk ook cultuurverschillen.
Het grootste natuurtalent in provocatief coachen bleek de Ierse tolk te zijn. Voor hem geen verrassing. Ja, zei hij, wij Ieren worden opgevoed met humor en sterke verhalen. Farrelly (de grondlegegr van PC) heeft toch ook Iers bloed?
Zo, weer wat geleerd. Italianen laten lachen is niet zo makkelijk. Ze zijn bovendien niet zo gewend aan oefeningen doen. En dat ook nog met je collega's! Nederlanders doen enthousiast mee aan oefeningen, en benoemen alles wat moeilijk is. Iers bloed in de aderen helpt bij het provoceren en lachen. Ik heb nu al zin een workshop in Italië over provocatief coachen te geven!